Нэг. Нийтлэг үндэслэл
1.1. “Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох тухай” Монгол улсын хуульд заасан иргэний ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох, баталгаажуулах, нэгдсэн бүртгэл гаргах, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлогыг төвлөрүүлэх харилцааг зохицуулахад энэхүү журмыг мөрдөнө.
Хоёр. Хамрах хүрээ
2.1. Энэ журмын хамрах хүрээнд нийгмийн шилжилтийн үе буюу 1990-1995 оны хооронд ажил, хөдөлмөр эрхлээгүй буюу эрхлэх боломжгүй байсан, 1995-2000 оны хооронд нийгмийн даатгалын шимтгэл нь төлөгдөөгүй буюу төлөх боломжгүй байсан дараах иргэнийг хамруулна. Үүнд:
2.1.1. Тухайн онуудад 18 болон түүнээс дээш /сургуульд суралцаагүй бол 16/ настай;
2.1.2. Тухайн онуудад хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдаагүй;
2.1.3. Тухайн онуудад хорих ял эдлээгүй;
2.1.4. Тухайн онуудад нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр тогтоолгоогүй байсан.
2.2. Энэ журмын 2.1-д заасан иргэн ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг дараах үндэслэлээр нөхөн тооцуулна. Үүнд:
2.2.1. Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь дараах үндэслэлээр татан буугдсаны улмаас ажилгүй болсон;
2.2.1.1. өмчлөгч буюу түүнээс эрх олгосон байгууллагын шийдвэр, түүнчлэн хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулах баримт бичгээр эрх олгосон байгууллагын шийдвэр гарсан;
2.2.1.2. дампуурсанд тооцсон, хуулийг удаа дараа буюу ноцтой зөрчсөн, хуульд заасан бусад үндэслэлээр татан буулгах тухай шүүхийн шийдвэр гарсан;
2.2.1.3. үйл ажиллагаагаа явуулах хугацаа дууссан буюу зорилгодоо хүрсэн учир цаашид үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх шаардлагагүй гэсэн өөрийнх нь шийдвэр гарсан;
2.2.1.4. хуулийн этгээдийг үүсгэн байгуулсан эрх бүхий байгууллагын шийдвэр гарсан;
2.2.2. Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь өөрчлөн байгуулагдсаны улмаас орон тоогоор цомхотгогдсон;
2.2.3. Нийгмийн шилжилтийн явцад өөрөөс үл хамаарах шалтгаанаар ажил, хөдөлмөр эрхлэх боломжгүй байсан;
2.2.4. Мэргэжил, ур чадвар, эрүүл мэнд нь тухайн ажил, албан тушаалд тэнцэхгүй болсны улмаас ажлаас халагдсан.
Гурав. Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох, баталгаажуулах, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлогыг төвлөрүүлэх
3.1. Энэ журмын 2.1-т заасан иргэн ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн тооцуулах хүсэлтээ оршин суугаа нутаг дэвсгэрийн харьяа аймаг, дүүргийн /сумын/ Нийгмийн даатгалын байгууллага /байцаагч/-д биеэр очиж 2012 оны 11 дүгээр сарын 15-нээс 2013 оны 8 дугаар сарын 1-ны дотор гаргана. Хүсэлт гаргахдаа нийгмийн даатгалын байгууллагын ажилтанд дараах баримт бичгийг бүрдүүлж өгнө:
3.1.1. Иргэний үнэмлэх, түүний хуулбар;
3.1.2. Нийгмийн даатгалын дэвтэр, түүний хуулбар;
3.1.3. Хөдөлмөрийн дэвтэр, түүний хуулбар;
3.1.4. Хөдөлмөрийн дэвтэр байхгүй тохиолдолд ажилласан хугацааг шүүхээс тогтоосон шүүхийн шийдвэр, түүний хуулбар;
3.1.5. Хөдөлмөрийн дэвтэр, ажилласан хугацааг шүүхээс тогтоосон шүүхийн шийдвэр байхгүй тохиолдолд архивын лавлагаагаар баталгаажуулсан дүүрэг, сумын Засаг даргын тодорхойлолт.
3.2. Нийгмийн даатгалын байгууллагын ажилтан нь иргэний баримт бичгийг хүлээн авч өргөдлийн маягтыг тухайн иргэн, даатгуулагчаар бичүүлж, баталгаажуулан гарын үсэг зуруулах бөгөөд өргөдлийн маягтыг үнэн зөв бөглөсөн эсэхийг шалгаад, хүсэлтийг хүлээн авсан өдрийг өргөдөлд тодорхой бичнэ.
3.3. Энэ журмын 3.2-т заасан өргөдлийн маягтын загварыг Нийгмийн даатгалын төв байгууллагын дарга батална.
3.4. Аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулахаар хүсэлт гаргасан иргэдийн бүртгэл, төлөх шимтгэлийн тооцоог Нийгмийн даатгалын төв байгууллагад хүргүүлнэ.
3.5. Нийгмийн даатгалын төв байгуулага нь хүсэлт гаргасан иргэдийн бүртгэлийг баталгаажуулна.
3.6. Аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь энэ журмын 3.5-д заасан баталгаажсан бүртгэлд орсон иргэний 1990-ээс 1995 оныг хүртэлх хугацааг ажилласнаар нөхөн тооцож нийгмийн даатгалын дэвтэрт нь баталгаажилтын хуудсыг наана.
3.7. Энэ журмын 3.5-д заасан баталгаажсан бүртгэлд орсон иргэний 1995-аас 2000 оныг дуусталх хугацаанд төлбөл зохих байсан тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг тухайн онуудын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ (1995,1996,1997,1998 оны 7 дугаар сарын 1-нийг хүртэл 9600 төгрөг, 1998 оны 7 дугаар сарын 1-нээс 2000 оны 10 дугаар сарын 1-нийг хүртэл 12000 төгрөг, 2000 оны 10 дугаар сарын 1-нээс 2000 оны 12 дугаар сарын 31-ныг дуустал 18000 төгрөг)-нээс 10 хувиар тооцож, нэг удаа бүтэн хэмжээгээр нөхөн төлүүлэх ба аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь тухайн иргэний нийгмийн даатгалын дэвтэрт шимтгэл нөхөн төлсөн тухай баталгаажилтын хуудсыг нааж, бичилт тэмдэглэл хийнэ.
3.8. Баталгаажилтын хуудас нь хөдөлмөрийн дэвтэр, нийгмийн даатгалын дэвтрийн нэгэн адил баримт бичиг байна.
3.9. Баталгаажилтын хуудсыг үрэгдүүлсэн бол иргэнээс гаргасан хүсэлтийг үндэслэн дахин олгож болно. Дахин олгох үед торгууль ногдуулна.
3.10. Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр авч байгаа иргэний ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцсон хугацаанд ногдох тэтгэврийн нэмэгдлийг 2014 оны 1 дүгээр сарын 1-нээс тооцон олгож эхэлнэ.
3.11. Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх нь үүсээгүй иргэний ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцсон хугацааг тэтгэвэр тогтоолгох эрх нь үүсч хүсэлтээ гаргасан үед нь тэтгэвэр тогтооход баримтлах шимтгэл төлсөн нийт хугацаанд оруулан тооцно.
Дөрөв. Бүртгэл, мэдээлэл
4.1. Аймаг, дүүргийн /сумын/ нийгмийн даатгалын байгууллага /байцаагч/ нь ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулсан иргэний бүртгэлийг батлагдсан маягтын дагуу хариуцан гүйцэтгэнэ.
4.2. Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулсан иргэн тус бүрээр гаргасан бүртгэл нь энэ журмын 3.6 ба 3.7-д заасан баталгаажилтын хуудасны хамт тухайн иргэнд тэтгэвэр, тэтгэмж олгох үндэслэл болно.
4.3. Аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулахаар хүсэлт гаргасан иргэдийн бүртгэлийг Нийгмийн даатгалын төв байгууллагад сар бүрийн 10-ны дотор цахим хэлбэрээр болон албан бичгээр хүргүүлнэ.
4.4. Нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллагаас ирүүлсэн иргэдийн бүртгэлийг нийгмийн даатгалын салбарын нэгдсэн мэдээлэл, Иргэний бүртгэлийн ерөнхий газрын мэдээлэлтэй тулган шалгаад сар бүрийн 25-ны дотор баталгаажуулан аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллагуудад хүргүүлнэ.
4.5. Нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулсан нийт иргэдийн мэдээллийн нэгдсэн санг бүрдүүлж, Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын яаманд 2013 оны 08 дугаар сарын 05-ны дотор цахим хэлбэрээр болон албан бичгээр хүргүүлнэ.
Тав. Хяналт, хариуцлага
5.1. Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох, баталгаажуулах, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлогыг төвлөрүүлэх ажилд Нийгмийн даатгалын төв, орон нутгийн байгууллагууд хяналт тавьж ажиллана.
5.2. Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох тухай Монгол улсын хууль, энэ журмыг зөрчсөн гэм буруутай этгээдээр учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлж, хууль тогтоомжид заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.
—– оОо —–
